Yazılı çeviri veya sözlü çeviri hizmeti almak veya soru sormak için tıklayınız.

Çeviri Hizmeti Nedir?

Tercüme (veya çeviri) kelimesi Arapça trcm (terceme) kökünden gelmektedir ve TDK Sözlük açıklamasına göre “bir dilden başka bir dile aktarma” anlamına gelmektedir. Bu kökten türeyen tercüman kelimesi genellikle sözlü çeviri yapan çevirmenler için kullanılan bir unvandır. Aynı kökten etken bir ortaç olarak türemiş olan mütercim kelimesi ise çeviri yapan, çevirmen anlamında kullanılmaktadır ve daha çok yazılı çeviri yapan çevirmenler için kullanılan bir unvan halini almıştır.

Çeviri Tarihi

Çevirinin tarihi, insanlık tarihi kadar eskiye dayanmaktadır. Geçmişten bu yana insanlar farklı kültür, dil, düşünce ve yaşayış biçimine sahip insanlarla etkileşime geçebilmek amacıyla çeşitli iletişim araçları ve yöntemlerden yararlanmıştır. Yücel’in (2016) de değindiği gibi önceleri dilbilimin çatısı altında bulunan çeviribilim, 20.yüzyılın ikinci yarısından itibaren hızla gelişmiş, kendi kuram, yaklaşım ve yöntemlerini öne sürmüş ve kendi kimliğini kazanarak bağımsız bir alan olma başarısını kazanmıştır. Her ne kadar genç bir alan olsa da çeviribilim alanında bilimselleşme sürecinde son yıllarda köklü değişikliklerle birlikte hızlı adımlar atılmaktadır.

Çeviri Türleri Nelerdir?

Genel anlamda incelendiğinde 3 tür çeviri bulunmaktadır.

1. Diller Arası Çeviri

Çeviri türlerinden ilki diller arası çeviri (interlingual translation) olup iki farklı dil arasında gerçekleştirilen çeviri etkinliğidir.

2. Diliçi Çeviri

Bir diğer çeviri türü diliçi çeviridir (intralingual translation) ve bir dildeki dil göstergelerinin farklı dil göstergeleriyle ifade edilmesi, yeniden yazılmasını kapsamaktadır. Bir dildeki eski kullanımların güncel haliyle tekrardan yazılması diliçi çeviriye örnek olarak gösterilebilir.

3. Göstergelerarası Çeviri

Üçüncü çeviri türü ise göstergelerarası çeviri (intersemiotic translation) olarak adlandırılmaktadır ve yazılı bir metnin film, tiyatro, resim veya heykel gibi farklı bir forma dönüştürülmesini içermektedir.

Çeviride Önemli Noktalar Nelerdir? Çevirmenin Rolü ve Çeviride Zorluklar Nelerdir?

Çeviri, farklı kültürler arasındaki kültür seviyesini belirleyen, kültürler arasında etkileşime ve iletişime olanak sağlayan bir köprü görevini üstlenmektedir.

Karmaşık bir olgu olan çeviri, kelimelerin başka bir dile aktarılmasının ötesinde bir edimdir ve sanıldığının aksine bireyin dil bilmesi, bir dili ana dili seviyesinde akıcı konuşabilmesi, gramere ve kelime dağarına tam anlamıyla hâkim olması, iki dil arasında yazılı veya sözlü çeviri yapma potansiyeline sahip olduğunu göstermemektedir.

Nitekim çeviri ediminde kelimelerin ötesinde farklı birçok etken rol oynamaktadır. Kültür, kültürlerarası devingenlik, beden dili, psikoloji, sözlü ve sözlü olmayan bileşenler bu edimin gerçekleştirilmesi için göz önünde bulundurulması ve bilgi sahibi olunması elzem olan unsurlardan yalnızca bazılarıdır.

Dünya üzerindeki dillerin gramer yapısında; tarihi geçmiş, kültür, siyaset, etimoloji, örf ve adetler, duygu ve düşünceler, milli ve geleneksel yatkınlıklar gibi birçok farklılık bulunmaktadır. Bu farklılığa bir örnek olarak İspanyolca “bosque” kelimesini duyan bir İspanyol ile Almanca “wald” kelimesini duyan bir Alman’ın zihinlerinde aynı imge, duygu ve düşünce oluşmadığı gösterilebilir. Ancak herhangi bir sözlüğe bakıldığında bu iki kelimenin birbirinin karşılığı olarak verildiği ve ikisinin de “orman” anlamına geldiği görülmektedir. Ne var ki; kültürel, coğrafi, tarihi ve psikolojik farklılıkların bulunması esasında bu iki kelimenin, sözlükte yazanın aksine, birebir eşdeğeri olmadığı ve farklı dil konuşucularında farklı anlamları çağrıştırdığı gözlenmektedir (Correia, 2002).

Farklı bölgelerde, farklı koşullar ve deneyimler altında ortaya çıkan diller arasındaki bu tür farklılıkların oluşması doğaldır. Diğer bir deyişle, çeviride dil ikilileri arasındaki bu unsurlar nedeniyle dillerin birinden diğerine anlam geçişini, çeviriyi zorlaştıran unsurlar bulunmaktadır.

Her dil ikilisinin birbirine benzeyen ve birbirinden ayrılan yönleri olmakla birlikte bu yönler o iki dile has özelliklerdir. Dolayısıyla bir dilden diğer dile geçişteki zorluklar ile yine aynı dilden başka bir dile geçişte karşılaşılan zorluklar bir değildir.

Çevirinin Amacı ve Çevirinin Önemi Nedir?

Yazılı çeviri veya sözlü çeviri yapılırken tarafların amacına, erek kültüre, erek metne ve erek kitleye kritik ve hassas derecede önem verilmesi, bunun yanı sıra kaynak dizgeye de eşit derecede önem verilmesi açısından farklı amaçlara hizmet eden birçok çeviri kuramı ve yaklaşımı ortaya atılmıştır. Çeviri yapılırken bu kuramlara hâkim olunması, bir çeviri eyleminin ne kadar kaliteli olduğunu belirleyen temel etkenlerden biridir.

Çeviride Hassas Noktalar Nelerdir?

Özellikle hukuk, ticaret, sağlık gibi bazı alanlarda çeviri eylemi mal varlığını ve hatta insan hayatını tehlikeye atabilecek kadar kritik ve ciddi bir eylem haline gelmektedir. Bu noktada zarar ve ziyanın tazmin ve telafisi olmayan, geri döndürülemez hataların önüne geçmek için çeviri eyleminin; bu alanda geçerli, tasdik edilmiş kurumlardan yeterli ve gerekli eğitimi almış, yukarıda belirtilen unsurlara hâkim olan çevirmenlere emanet edilmesi son derece ciddi bir önem teşkil etmektedir. Konuyla ilgili Fransız Psikodilbilimci François Grosjean kısa ve öz olarak çok güzel bir özetleme yapmıştır: “Nasıl iyi bir piyanist olmak için iki elden daha fazlasına ihtiyaç varsa iyi bir çevirmen olmak için iki dil bilmekten daha fazlasına ihtiyaç vardır”.

Yazılı Çeviri

Sözlü Çeviri

Kaynaklar

Correia, R. (2002). Translation of EU legal texts. In Crossing Barriers & Bridging Cultures (pp. 38-44). Multilingual Matters.

Yücel, F. (2016). Çevirinin tarihi (Vol. 1). Çeviribilim.