İçindekiler
Vaka: “ODA ŞEKİL DEĞİŞTİRİYOR GİBİ HİSSEDİYORUM“
Psikolojik vaka örnekleri
Psikolojik vaka analizi “Wright, B., Dave, S., & Dogra, N. (2017). 100 cases in psychiatry. CRC Press.” adlı kaynaktan Çvr. Betül KÜRE tarafından Türkçeye çevrilmiştir.
Burada yazılanlar tavsiye niteliği taşımamaktadır.
Kliniğe başvuran 19 yaşında bir kadın, odadaki seslerin dalgalanmaya başladığını, seslerin sanki bir radyodan geliyormuş gibi değiştiğini söyler. Halbuki odada radyo yoktur. Bu durumun yaklaşık 10 dakika sürdüğünü ve ardından şiddetli bir baş ağrısı hissettiğini belirtir.
Kliniğe başvuran 19 yaşında bir kadın, odadaki seslerin dalgalanmaya başladığını, seslerin sanki bir radyodan geliyormuş gibi değiştiğini söyler. Halbuki odada radyo yoktur. Bu durumun yaklaşık 10 dakika sürdüğünü ve ardından şiddetli bir baş ağrısı hissettiğini belirtir.
Farklı zamanlarda ise bedeninin şekil değiştirerek küçüldüğü ve duvarlardan uzaklaştığı garip bir deneyim yaşamıştır. Normalde odanın gerçekte şekil değiştirmediğini bilmektedir. Bazen bu duruma, zamanın hızla akıp gittiği hissi eşlik etmektedir. Ardından yine zonklayan ve genellikle tek taraflı olan güçlü bir baş ağrısı yaşar. Yakın zamanda stresli bir yaşam olayı yaşamadığını ve 15 aydır bir süpermarkette kasiyerlik yaptığını bildirmiştir. Danışanın sağlıklı bir arkadaş grubu vardır.
Danışanda epilepsi veya uyuşturucu kullanımı öyküsü yoktur ancak genellikle hafta sonu iki gece olmak üzere haftada 20 birim kadar alkol alır. Nöbetler bu bağlamda ortaya çıkmamaktadır. Ailede epilepsi öyküsü yoktur ancak güçlü bir migren öyküsü vardır. Annesinde zonklayıcı baş ağrıları, fotofobi (ışık hassasiyeti) ve kusma ile seyreden klasik migren vardır. Babası yılda yaklaşık beş kez 20-30 dakika süreyle görsel parıltılar yaşadığını ancak bununla ilişkili baş ağrısı olmadığını bildirmiştir.
Psikolojik durum muayenesi
19 yaşındaki kadın iyi giyimli, temiz ve hafif makyajlıdır. Göz teması normal düzeydedir ve ajitasyon veya psikomotor retardasyon olmaksızın sağlıklı davranışlara sahiptir. Ruh hali hem öznel hem de nesnel olarak ötimiktir. Deliriyor olabileceğinden endişe eden danışan, yaşadığı belirtilerin ne anlama geldiğini bilmek istemektedir. Tarif ettiği belirtiler dışında olağandışı veya garip bir psikopatolojiye dair herhangi bir kanıt bulunmamaktadır. Tam nörolojik muayenesi normaldir.
Soru:
– Danışanın yaşadıkları illüzyon mu yoksa halüsinasyon mu?
– Ayırıcı tanı nedir?
– En olası tanı nedir?
Püf Nokta: Migren aurası beynin görme merkezleri dışındaki farklı bölümlerini etkileyebilir. Bu durum nadir görülen ancak migrenle ilişkili çeşitli belirtilere yol açabilir.
Yanıt:
Ortam seslerinin çarpıtılması yanılsamadır. Gerçek algıların çarpıtılmasıdır. Bunlar yalnızca dış uyaranların yokluğunda meydana gelseydi ve dış mekanda gerçek bir algı (yani bir düşünce veya hayali bir ses değil) olarak algılansaydı halüsinasyon olurdu. Benzer şekilde makropsi, nesnelerin normalden daha büyük (ve kişinin nispeten daha küçük) olduğu hissini tanımlamaktadır. Mikropsi ise bunun tam tersidir.
Ayırıcı tanılar arasında kompleks parsiyel epilepsi, psikoaktif ilaç kullanımı (örneğin esrar veya sihirli mantar), migren, erken psikoz, şiddetli uyku yoksunluğu, şiddetli stres, yer kaplayan lezyon veya sahte hastalık sayılabilir. Bu örnekte ise uyuşturucu kullanım öyküsü yoktur ve bu yönde idrar taraması negatiftir. Psikoza işaret eden ek bir psikopatoloji yoktur ancak bu durum gelecekteki muayenelerde izlenmelidir. Pratisyen hekim hastayı bir nöroloğa yönlendirmiş, nörolog da ‘Alice Harikalar Diyarında Sendromu’ terimini kullanarak migren teşhisi koymuştur.
Bu terim 1955 yılında Todd tarafından, Alice’in kendini daha küçük, şekil değiştirdiğini ve etrafındaki nesnelerin boyutlarının değiştiğini algıladığı masalda tanımlanan çeşitli metamorfopsi, mikropsi ve makropsi olguları nedeniyle ortaya atılmıştır. Lewis Carroll’ın kitabının 5. Bölümünde Alice, bir mantarın üzerinde oturmuş ‘Nargile’ içen bir tırtılla karşılaşır. Amanita muscaria mantarının halüsinojenik özellikleri olduğu düşünüldüğünde bu durum dikkat çekicidir. Carroll daha sonraki yaşamında kendi migren ağrılarından bahsetmiştir.
Aslında migren auralarının yaygın olarak skotomata veya geçici konuşma veya güç kaybı içerdiği bilinse de aura ile ilişkili yayılan depresyonun beynin herhangi bir bölgesinde meydana gelebileceği ve bu nedenle farklı belirtiler (yaygın olmayan veya daha az yaygın olarak bildirilen) oluşturabileceği unutulmamalıdır.
Migren tedavisi parasetamol ve non-steroid antiinflamatuar ilaçlar gibi analjezikleri içerir. Bulantı önemli bir rol oynuyorsa antiemetikler faydalıdır. Serebral vazokonstriksiyona neden olan serotonin agonistleri bazı bireyler için yararlı olabilir. Karşılaştırmalı çalışmalarda yüksek oranda plasebo yanıtı bulunmasına rağmen betablokerler, trisiklikler ve antikonvülsan topiramat gibi profilaksi etkili olabilir.
Alice Harikalar Diyarında sendromunda tanıyı bilmek, hastalara ciddi bir akıl hastalığına sahip olmadıkları ve epilepsi hastası olmadıkları konusunda güven verdiği için çok yardımcı olur. Yorgunluk veya diyet gibi belirli tetikleyicileri tanıyarak ve buna göre yaşam tarzı değişiklikleri yaparak önlemeye yardımcı olunabilir. Nadiren de olsa fiziksel egzersiz veya parlak ışıklar gibi başka tetikleyiciler de bildirilmiştir.
Halüsinasyonlar ve İllüzyonlar
Halüsinasyon nedir? Harici bir uyaranın yokluğunda gerçek bir algı olarak deneyimlenen duyusal bir algıdır.
İllüzyon nedir? Genellikle bireyin hayal ettiği veya beklediği algılar gerçek algıyla birleştiğinde ortaya çıkan gerçek bir duyusal deneyimin yanlış veya hatalı yorumlanmasıdır.
“Wright, B., Dave, S., & Dogra, N. (2017). 100 cases in psychiatry. CRC Press.” adlı kaynaktan Çvr. Betül KÜRE tarafından Türkçeye çevrilmiştir.
Psikolojik Vaka Örnekleri ve Psikolojik Vaka Analizi: Zihinsel Derinlikte Bir Bakış
Psikoloji, insan zihninin karmaşıklığını anlamaya yönelik bir bilim dalıdır. Bu bağlamda, psikolojik vaka örnekleri ve psikolojik vaka analizi, bireylerin zihinsel sağlığı, davranışları ve duygusal durumları hakkında kapsamlı bir anlayış geliştirmek için kullanılan önemli araçlardır.
Psikolojik Vaka Nedir?
Psikolojik vaka, bireylerin yaşamındaki belirli bir durumu, sorunu veya olayı inceleyen bir durum çalışmasıdır. Bu durumlar genellikle bir psikoloğun veya terapistin müdahalesiyle çözülmeye çalışılan, derinlemesine analiz edilen ve çeşitli psikolojik teorilerle değerlendirilen durumları içerir. Psikolojik vaka örnekleri, bireylerin duygusal, zihinsel ve davranışsal deneyimlerini anlama konusunda önemli bir rol oynar.
Psikolojik Vaka Analizi Nedir?
Psikolojik vaka analizi, belirli bir vaka üzerinde derinlemesine bir inceleme yapmayı amaçlayan bir metodolojidir. Bu analizde, bireyin geçmişi, aile dinamikleri, yaşam koşulları ve psikolojik durumu detaylı bir şekilde incelenir. Psikologlar, vaka analizi sürecinde çeşitli psikoterapi yöntemlerini kullanarak bireyin sorunlarına çözüm odaklı yaklaşımlar geliştirebilirler.
Psikolojik vaka örnekleri ve analizi, bireylerin yaşadıkları zorlukları anlamak ve çözmek adına güçlü araçlardır. Bu konudaki derinlemesine bilgi için sitemizi ziyaret edebilir ve uzman psikologlarımızın kaleme aldığı makaleleri inceleyebilirsiniz.
Bizi Instagram‘dan takip edin!
Akademik Psikoloji Çeviri Hizmetimiz ile ilgili bilgi almak için tıklayınız.
Kitap Çevirisi Hizmetimiz ile ilgili bilgi almak için tıklayınız.
Profesyonel Çeviri Hizmeti almak & Özel İngilizce Dersi Almak için İletişime Geç!